Doğum Sonrası Depresyon Nedir? Nasıl üstesinden gelinir?

Güzel bir bebeğiniz oldu ve böyle bir zamanda neşeyle dolu olmayı bekliyordunuz. Ama bunun yerine korku, şüphe, üzüntü ve kafa karışıklığıyla bunalmış durumdasınız. Özellikle ilk birkaç ay kendinizi bunalmış hissetmeniz tamamen normal: Ailenize yeni bir üye katıldı, fazla uyuyamıyorsunuz ve üstesinden gelmeniz gereken çok şey var. Eğer duygularınız çok daha farklı gibi geliyorsa, biraz daha şiddetliyse, lohusa depresyonu olabilir. Bu durum bir kusur ya da zayıflık değildir. Doğumun getirdiği bir güçlük olarak değerlendirilebilir. Lohusa depresyonunun ne olduğunu anlamak, bazı belirtilerini öğrenmek ve doktorunuzla birlikte semptomlarınızı yönetmenize yardımcı olacak başa çıkma mekanizmaları bulmak için, okumaya devam edin.

Lohusa Depresyonu Nedir?

Lohusa depresyonu, annelerde doğum sonrası şiddetli ve uzun süren olumsuz duygulara neden olan bir sağlık sorunudur. Lohusa depresyonunun bazı temel belirtilerini yazımızın devamında bulabilirsiniz. Lohusa depresyonu mutlaka ilk doğumda değil, sonraki doğumlarda da baş gösterebilir. Genellikle bebek doğduktan 1 ya da 3 hafta sonra başlar, ancak bazı kadınlarda birkaç ay, hatta bir yıl sonra bile başlayabilir.

Lohusa depresyonu hangi sıklıkta görülür? Düşündüğünüzden daha sık görülebilir. Doğum yapan yedi kadından biri, bu sorunu yaşamaktadır. Depresyon tanısı konan kadınların yaklaşık yarısı, belirtilerini gebelik sırasında yaşamaya başlamış olabilir. Siz de lohusa depresyonu belirtileri gösterdiğinizi düşünüyorsanız ya da tanı konduysa, yalnız olmadığınızı ve zamanla kendinizi çok daha iyi hissedeceğinizi bilin.

Lohusa depresyonu ne kadar sürer? Ne zaman sona ereceği, kişisel durumunuz ve doktorunuzun tedavi planına bağlıdır. Bazı kadınlarda semptomlar birkaç hafta içinde doruğa ulaşıp, 3 ila 12 ay daha sürebilir. Erken tedavi görmek semptomlarınızla daha iyi baş edebilmenize ve sorunu daha erken çözmenize yardımcı olabilir.

Lohusa depresyonu, “annelik hüznü” ile karıştırılmamalıdır. Annelik hüznünde üzüntü, ağlama, endişe ya da uyku sorunları gibi belirtiler daha az şiddetlidir. Bu daha hafif belirtiler tipik olarak doğumdan sonraki birkaç gün içinde başlayıp genellikle birkaç hafta sonra sona erer. Bu duyguları yaşarken kendinizi gerçekten üzgün hissedebilirsiniz, ama çok kısa bir süre içinde geçeceklerinden emin olabilirsiniz. Lohusa depresyonu ayrıca, halüsinasyon gibi çok daha şiddetli belirtileri olan doğum sonrası psikozuyla da karıştırılmamalıdır.

Lohusa Depresyonu Belirtileri

Atmanız gereken ilk adım, lohusa depresyonunda olup olmadığınızı anlamaktır. Lohusa depresyonu belirtileri, aşağıdakileri içerebilir:

• Depresif ruh durumu

• Şiddetli duygu durum değişiklikleri

• Aşırı ağlama

• Bebekle bağ kurmakta zorlanma

• Sevdiklerinizden uzaklaşma

• İştah kaybı

• Normalden fazla yeme

• Uykusuzluk

• Çok uyuma

• Bitkinlik ya da enerji kaybı

• Daha önce keyif alınan aktivitelere azalan ilgi

• Yoğun asabiyet ve öfke

• İyi bir anne olamama korkusu

• Değersizlik, utanç, suçluluk ya da yetersizlik duyguları

• Odaklanma sorunu

• Günlük işleri yapabilme becerisinde azalma

• Şiddetli endişe ve panik ataklar

• Kendinize ve bebeğinize zarar verme düşünceleri

• Tekrarlayan ölüm ve intihar düşünceleri

Sadece doktorunuzla konuştuktan sonra bu soruyu yanıtlayabilirsiniz: Ben lohusa depresyonunda mıyım? Ama kendinize (ve daha sonra doktorunuza) yukarıdaki belirtileri gösterip göstermediğinizi ve aşağıdaki soruları sorabilirsiniz:

• Bu belirtilerin herhangi biri iki haftadan fazla sürdü mü?

• Belirtiler iyiye değil, kötüye mi gidiyor?

• Bebeğinize bakmak zor mu geliyor?

• Günlük işleri tamamlamakta zorlanıyor musunuz?

Nedenler ve Risk Faktörleri

Lohusa depresyonuna neyin neden olduğu tam olarak bilinmemekle birlikte, aşağıdaki fiziksel ve duygusal faktörlerin birleşimi tetikliyor olabilir:

• Hormonal değişimler. Doğum sonrası gebelik hormonları östrojen ve progesteronun birden düşmesi, duygu durum değişikliklerine neden olabilir. Ayrıca tiroid bezlerinizin ürettiği diğer hormonların seviyesindeki düşüş de size kendinizi yorgun, halsiz ve depresif hissetirebilir.

• Uyku kaybı. Sadece doğum yapmış olmak değil, yenidoğana bakmak da yeni bir annenin dinlenme ihtiyacını olumsuz etkiler. Bu uykusuzluk arttıkça, lohusa depresyonu semptomlarını tetikleyebilecek fiziksel rahatsızlıklar ve yorgunluğa neden olabilir.

• Duygusal sorunlar. Bu dönem, bir kadının hayatında önemli bir değişimdir. Kendinizi bunalmış, endişeli ve daha az çekici hissetmek, kimlik bunalımı ve hayatınız üzerindeki kontrolü yitiriyormuş gibi hissetmek de depresyon etmenlerinden olabilir.

Lohusa depresyonu risk faktörleri:

• Gebelik sırasında ya da hayatınızın başka bir döneminde depresyon geçmişiniz varsa

• Bir önceki hamileliğinizde lohusa depresyonu yaşadıysanız

• Aile üyeleri arasında depresyon ya da benzeri duygu durum bozuklukları yaşamış birileri varsa

• Son yıllarda (gebeliğe bağlı olmasa da) strese neden olan büyük sorunlar yaşadıysanız

• Sağlık problemleri ya da özel ihtiyaçları olan bir bebeğiniz varsa

• Emzirmede sorun yaşıyorsanız

• Eşinizle sorunlarınız varsa

• Çevrenizde size destek olacak fazla kişi yoksa

• Maddi sorunlarınız varsa

• Bipolar bozukluğunuz vars, lohusa depresyonu geçirmeye daha yatkın olabilirsiniz.

Daha önce lohusa depresyonu yaşadıysanız, hamile olduğunuzu öğrenir öğrenmez doktorunuzla konuşun. Doktorunuz aşağıdaki adımları atabilir:

• Sizi herhangi bir depresyon belirtisine karşı yakından gözlemleyebilir.

• Gebelik sırasında ve sonrasında depresyon anketi yapabilir.

• Size sorunla başaçıkabilmeniz için destek grupları, psikolojik danışmanlık ya da başka terapiler önerebilir.

• Antidepresan önerebilir —gebelik sırasında da.

• Doğum sonrası acil psikoterapi önerebilir.

Lohusa Depresyonuyla Nasıl Başa Çıkılır?

Doktorunuzun size lohusa depresyonu konusunda yardımcı olabileceğini bilin. Sizinle psikoterapi (konuşma terapisi ya da akıl sağlığı danışmanlığı olarak da bilinir) ve/ya antidepresan gibi lohusa depresyonu tedavi seçenekleri hakkında konuşacaktır.

Lohusa depresyonu genel olarak kendi başınıza tedavi edebileceğiniz bir şey olmasa da, bu fikirler tıbbi tedavi planınız için sağlam bir temel oluşturmanıza ve iyileşmenin hızlandırılmasına yardımcı olabilir:

• Sağlıklı bir yaşam tarzı oluşturun. Günlük rutininize hafif bir egzersiz ekleyin. Örneğin bebeğinizle yürüyüşe çıkmak. Yeterince dinlenmeye ve sağlıklı yemeye çalışın.

• Gerçekçi beklentileriniz olsun. Yeni bir bebeğiniz olmasına alışıyorsunuz, kendinize her şeyin mükemmel olması konusunda baskı yapmayın.

• Kendinize zaman ayırın. Bebeğinize bakacak birini ayarlayın ve biraz “ben vakti” yaratın. Evden çıkın ve sizi rahatlatacak bir şeyler yapın.

• Diğerleriyle bağlantı kurun. Kendini soyutlamak, bazı yeni anneler için sorun olabilmektedir. Sevdiklerinizle hisleriniz, diğer annelerle deneyimleri hakknda konuşun.

• Yükünüzü paylaşın. Sevdikleriniz yardımcı olmaktan mutluluk duyacaktır. Bazen tek gereken yardım istemektir! Bu mola size ihtiyaç duyduğunuz nefes alma fırsatını sağlar.

• Devam edin. Doktorunuzun önerilerine uyun, ama sadece kendinizi “daha iyi hissettiğiniz” için tedaviyi bırakmayın, çünkü yarım bırakmak, tekrarlamasına neden olabilir.

Lohusa Depresyonunda Olan Bir Sevdiğinize Nasıl Destek Olabilirsiniz?

Lohusa depresyonunda olan kişiler depresyonda olduklarını söyleyemeyebilirler; rahatsızlığın belirtilerini bilmiyor olabilirler. Sevdiğiniz birinin lohusa depresyonunda olduğundan şüpheleniyorsanız, hemen tıbbi yardım alması için ona yardımcı olun. Bir eş, arkadaş ya da aile bireyi olarak lohusa depresyonunu sizin çözemeyeceğinizi unutmayın, ama yeni annenin yanında olabilirsiniz. İşte deneyebileceğiniz bazı pratik yollar:

• Ona mutlaka daha iyi olacağını söyleyin.

• Duygularını dinleyin ve kabul edin; olumsuz duyguları kontrol edemediğini anlayın.

• Suçluluk duymadan yürüyüşe çıkmak ya da masaj yaptırmak gibi onu rahatlatacak şeyler yapabilmesi için bebeğe bakmayı önerin.

• Biraz uyuyabilmesi için bebeğe birkaç saat bakabilecek bir aile üyesi, arkadaş ya da bakıcı ayarlayın.

• Günlük işler, ev işleri gibi şeyleri yapmasına yardım ederek yüklendiği sorumluluğu hafifletmeye çalışın.

Eğer bebeğin babasıysanız, doğum sonrası babalık depresyonu diye bir şey olduğunu unutmayın. Eşiniz depresyondaysa, bu dönemde depresyon riskiniz zaten daha yüksek olduğu için, bu sizi de etkileyebilir. Kendinizi depresif hissediyorsanız, daha önce söz ettiğimiz önerileri yerine getirmeyi deneyin ve siz de bir doktora danışın.

Lohusa depresyonu sizin suçunuz değil. Maalesef pek çok kadın kendilerini neden bu kadar mutsuz hissettiklerini açıklayamadıkları için suçlu ve utanç içinde hissediyor. Hatta bazılarının duyguları, diğerleri tarafından yok sayılıyor ya da eleştiriliyor. Unutmayın, bu tedavi gerektiren tıbbi bir durumdur ve sorunu yalnız yaşamamanız önemlidir. Size destek olacak birileri mutlaka vardır ve sisler bir kez dağıldığında, bebeğinizle geçireceğiniz zamanların tadını çıkarabileceksiniz.