Erken doğum hakkındaki her şey

Günümüzde yaklaşık her on bebekten biri prematüre doğmaktadır ve her geçen gün bilimsel ve tıbbi bilgi birikimimiz artmaktadır.

Bir bebek ne zaman prematüre kabul edilir?

Tam gebelik süresi kadının son adetinin birinci gününden itibaren yaklaşık 40 hafta sürer, ama 38 ile 42. hafta arasında bir doğum da tam gebelik kabul edilir.

Bir bebek 37. hafta veya daha öncesinde doğduğunda bebek prematüre ve doğum erken kabul edilir.

Prematüre bir bebeğin yaşını nasıl hesaplarsınız?

Erken doğan bir bebeğin gebelik yaşı, annenin adet tarihlerinden ve bebeğin doğumdaki olgunlaşma özelliklerinden hesaplandığı şekliyle doğuma kadar rahimde geçirdiği hafta sayısıdır. Kronolojik yaş, doğumdan bu yana geçen gerçek süredir. Ayarlanmış yaş prematürelik miktarına göre düzeltilen kronolojik yaştır. Ayarlanmış yaş çoğunlukla söz konusu olan bebeğin gelişimi olduğunda kullanılır, bununla birlikte sağlık ziyaretlerinin ve aşıların zamanlamasını hesaplamak için kronolojik yaş en iyisidir.

Prematüre doğumun sebepleri nelerdir?

Bilinen risk faktörleri, erken doğum vakalarının ancak sadece yarısını açıklar. Bunlar idrar yolu enfeksiyonları, solunum rahatsızlıkları ve vajinal enfeksiyonlar gibi enfeksiyonları içerir. İşte bu yüzden kültür kullanarak test yapma önemli olabilir. Doğum öncesi veya sırasında tedavi, enfeksiyonun bebeğe bulaşmasını önleyebilir. Diş eti çekilmesi ve tespit edilmemiş virüs hastalıkları da artan prematüre doğum oranları ile ilişkilidir.

Çoğul doğumlar

İkizler, üçüzler ve daha fazlası, nadiren hamileliğin sonuna kadar bekler. İkizlerin yüzde 25 ila 50 erken doğma ihtimali vardır ve bu oranlar, uterusta taşınan bebek sayısı ile birlikte artar.

Doğumsal bozukluklar

Ultrason, erken doğuma neden olabilecek gelişimsel bozukluğu olan bebekleri belirlemeye yardımcı olabilir. Doğum tarihinden önce fetüsün müdahaleye ihtiyacı varsa prematüre bir doğum planlanabilir.

Annenin durumu

Rahim veya rahim boynu anormallikleri, böbrek rahatsızlığı, preeklampsi/eklampsi (yüksek kan basıncı ile kendini gösteren gebelikle ilgili bir hastalık) veya diyabet gibi kronik hastalıkları veya bozuk çalışan, kanayan veya zarar görmüş plasentası olan annelerde genellikle bebeğin erken doğması gerekir. Annenin ve/veya bebeğin sağlığı için doğumun sezaryenle veya suni doğum sancısıyla yapılması gerekebilir.

Bebeğimin Prematüre Doğma Riskini Nasıl Azaltabilirim?

Erken doğumları önlemek mümkün değildir, ancak riski azaltmak için yapabileceğiniz bazı şeyler vardır. İyi bir doğum öncesi bakım almak ve gebelikler arasında iyi tıbbi bakım almak yardımcı olabilir. Doğru tıbbi müdahale, herhangi bir enfeksiyonu erkenden yakalayıp tedavi etmenize de yardımcı olacaktır. Sizinki yüksek riskli bir hamilelikse ya da kronik veya akut bir sağlık sorununuz varsa, sağlık uzmanınıza erkenden ve sık sık görünün. İyi beslenme, uygun kilo artışı ve sigara ya da uyuşturucu kullanmamak da erken doğum riskini azaltabilir.

Daha yüksek prematüre oranları ile ilişkilendirilen diğer faktörler

Bunlar arasında aşağıdakiler yer alır:

• daha önce erken doğum yapan kadınlar

• bir önceki doğumdan sonra altı hafta veya daha kısa süre içinde gebe kalan kadınlar;

• gebe kalındığında zayıf olan veya gebelik sırasında 9 kg'den az kilo alan kadınlar;

• çok genç anneler ve 40 yaşın üstündeki kadınlar;

• gebeliğin ilerleyen dönemlerine kadar ayakta çalışan veya ağır işler yapan ya da çok fazla fiziksel ya da duygusal strese maruz kalan kadınlar;

Erken doğumla ilgili yanlış kanılar

Çoğu prematüre bebeğin anne ve babası, erken doğuma neden olacak neyi yanlış yaptıklarını düşünür ve kendilerini suçlu hisseder. Vakaların büyük bir kısmında erken doğumu önlemek için yapılabilecek hiçbir şey olmaz. Ama yanlış kanılar devam eder ve aşağıdakileri içerir:

• üçüncü üç ayda cinsel ilişki

• endişelenme

• kötü düşünceler

• eşinizle tartışmalar

• havayoluyla yolculuk

• bozuk gıdalar

• yüzme

Doğum

Annenin veya bebeğin sağlık durumu yüzünden veya doğum sancısı stresinden kaçınmak için prematüre bebeklerin yaklaşık yüzde 20'si isteğe bağlı olarak doğurtulur (planlı doğum), bazı doğumlar suni sancıyla gerçekleşir. Yüzde 30'luk bir kısımda zarlar delindikten sonra erken doğum gerçekleşirken tüm erken doğumların yaklaşık yarısı, erken doğum sancısının başlamasından sonra gerçekleşir.

Bebek, fetal distres adı verilen bir sıkıntı içerisindeyse doğum başlatılır veya sezaryenle doğum önerilir.

Anne yüksek riskli bir durumdaysa ve/veya çok erken bir doğum olacağı beklenmekteyse doğum için bir yüksek risk merkezine transfer edilebilir. Bu durum, çok uzman bakıma ihtiyacı olan anne ve bebeğin ihtiyaçlarının karşılanmasına olanak tanıyacaktır.

Prematüreliğin engellenmesi

Tüm erken doğumları önlemek mümkün değildir, ama iyi bir doğum öncesi bakım ve gebelikler arası iyi bir tıbbi tedavi, bu sayıyı azaltmaya yardımcı olabilir.

Yüksek riskli durumu olan veya herhangi bir kronik ya da akut sağlık sorunu olan kadınlar, erkenden ve sık sık doktorlarına görünmelidir. İyi beslenme, uygun kilo alımı ve sigara ya da uyuşturucu kullanmamanın yanı sıra çok belli olmayan enfeksiyonların daha iyi teşhisi de erken doğum oranlarını azaltacaktır.

Küçük, Orta ve Büyük Prematüre Bebekler Arasındaki Fark Nedir?

Doğum kilosunu dikkate almanın yanı sıra, belirli bir gestasyonel yaşı için göreceli boyut, yenidoğanı karakterize etmenin başka bir yoludur. Bir bebeğin gestasyonel yaşına göre kilosu, anne rahmindeki büyüme için iyi belirlenmiş normlarla karşılaştırılır ve sınıflandırmalar şöyledir:

• Gestasyonel yaşına uygun (AGA): Gestasyonel yaşına göre ortalama aralıkta olan bir bebek.

• Gestasyonel yaşına göre küçük (SGA): Gestasyonel yaşına göre düşük kilolu olan bir bebek.

• Gestasyonel yaşına göre büyük (LGA): Kilosu ortalama aralığın üzerinde olan bir bebek.

• Rahim içi gelişme geriliği (IUGR): Bu sorun, fetüs veya bebeğin organların ve dokuların düzgün büyümesi ve gelişmesi için gerekli besinleri ve oksijeni alamadığı zaman ortaya çıkar.

SGA ve LGA bebeklerde daha fazla test ve izleme gerektiren ek kaygılar ortaya çıkmaktadır. Bebek çok erken yaşta ve çok küçük olsa bile AGA olmasında fayda vardır.

Bu, aynı doğum kilosuna sahip yenidoğanları tanımlamanın üç olası yolu olduğu anlamına gelir. Örneğin, 5 kiloluk bir bebek 42 haftalık bir SGA bebek, 30 haftalık bir LGA bebek veya 36 haftalık bir AGA bebek olabilir. Kilosuna ve gestasyonel yaşına bağlı olarak, farklı türden teşhis testlerine, izleme ve desteğe ve takip önerilerine ihtiyacı olacaktır.

Prematüre Bebeğim Hastaneden Ne Zaman Taburcu Edilir?

Prematüre bebekler genellikle başlangıçta belirlenen doğum tarihinden iki ila dört hafta önce eve giderler, ancak bunun bir dizi istisnası vardır. Prematüre bir bebeğin taburcu edilmesi kararını etkileyen birçok etmen vardır. Örneğin, bebeğin normal bir sepet beşik içindeki solunumu, kalp hızı ve ateşi kararlı ve sabit olmalıdır. Eğer bebeğiniz apne (nefes almanın durması) veya bradikardi (düşük kalp hızı) açısından izleniyor ise monitörü nasıl kullanacağınızı ve alarmlara nasıl yanıt vereceğinizi bilmelisiniz. Bebeğiniz hastaneden çıkmadan önce bir işitme taraması, göz muayenesi ve diğer testlerin tamamlanması gereklidir.

Bebeğinizin düzenli olarak kilo alıyor olması gerekir, o nedenle emzirme, biberon, gavaj (mideye giden hortum ile besleme) veya bu yöntemlerin bileşimiyle onu besleyebiliyor olmalısınız. Bebeğinizin ilaç tedavisine ihtiyacı varsa, düzenli bir rejim oluşturulması ve ilacı doğru bir şekilde verebilmeniz gerekir. Çoğu prematüre kliniği, her durumda iyi bir beceri olan bebek CPR’sini öğrenmenizi gerektirir. Hastaneden eve geçişi kolaylaştırmak amacıyla hastaneniz size hemşireler yakınınızdayken bebeğinizle tam olarak ilgilenebilmeniz için bir veya daha fazla gece kalma fırsatı sunabilir.

Küçüğünüzü eve getirirken, solumasının iyi olup olmadığını anlamak için bir araba koltuğu testine ihtiyacı olacaktır ve eğer iyi değilse, gerekli düzenlemeleri yapmanız gerekir. Evinizde de bazı düzenlemeler veya özel ekipmanları kurmanız gerektirebilir. Son olarak, birincil çocuk sağlık uzmanınızın görevi devralmaya hazır olması için çocuğunuzun tıbbi geçmişini öğrenmesi gerekecektir.

Hastaneden ayrılmadan önce sağlık ekibiniz tüm gerekli testleri yapacak ve prematüre bebeğinizin bakımına nasıl devam edeceğiniz ve gelişimini nasıl destekleyeceğiniz konusunda ihtiyacınız olan tüm bilgileri size sağlayacaktır. Herhangi bir sorunuz varsa, doktorunuza sormaktan çekinmeyin, böylece bebeğinizle evde ilgilenme daha güvende hissedersiniz. Eve döndüğünüzde, prematüre bebeğinizin gelişimini desteklemek için kanguru bakımından, doğru beden prematüre kıyafetleri giydirmeye ve hatta bebeğinize tam uyan ve onu kuru tutan prematüre bebek bezlerine sahip olduğunuzdan emin olmaya kadar yapabileceğiniz pek çok şey var.

Prematüre bebeğinizle ilgilenmek hane halkı ekonominiz üzerinde fazladan baskı oluşturabilir ancak tasarruf etmenin birçok yolu vardır.

Prematüre Bebeğinizle Evinizdeyken

Sonraki bölümlerde, prematüre bebeğinizi eve götürdükten sonra ev hayatı ve takip bakımı hakkında bazı genel sorular yanıtlanmaktadır.

Prematüre Bebeğimi Evde Ziyaret Edebilirler mi?

Eve yeni gelen bir bebeğinin sevincini paylaşmak heyecan vericidir! Ancak bebeğinizin ne kadar küçük veya kırılgan olduğuna bağlı olarak, ziyaretçileri bir süre boyunca sınırlandırmanız ya da kısıtlamanız gerekebilir. Örneğin, haftalardır hastanede olan bir prematüre bebek, ziyaretçisiz bir döneme ihtiyaç duyabilir.

Temel olarak, ziyaretçileri sınırlamak bebeğin maruz kaldığı mikropları sınırlar. Örneğin, öksürüğü veya soğuk algınlığı olan bir kişi, prematüre bebeklerde yaygın bir rahatsızlık olan akciğer hastalığından sonra yeni iyileşen prematüre bebek için risk oluşturabilir. Biraz hasta olan hane fertleri ve düzenli bakım sağlayan kişilerle ile temasa, bu kişiler bebek ile aynı ortamı paylaştıklarından ve yeni mikroplar getirmediklerinden ötürü izin verilebilir. Bununla birlikte, sulu nezle olan bir hane ferdi, mümkünse teması sınırlamalı ve çok ciddi el yıkama ve hapşırma kontrolü uygulamalıdır.

Ziyaretçileri sınırlamak, yalnızca bebeğiniz için değil aynı zamanda tüm aile üyeleri için aşırı uyarılma riskini de azaltır. Küçük bebeklerin çok fazla ellenmesi, zıplatılması ve onlarla konuşulması stres verici olabilir. Küçüğünüzün ne kadarını kaldırabileceğini en iyi siz bilirsiniz. Bir aile olarak aranızda bağ kurmaya, çocuğunuzu tanımaya ve dünyayı ele geçirmesine nazikçe yardımcı olmaya mutlaka zaman ayırın.

Prematüre Bebeğim Ne Kadar Süre Sonra Takip Randevularına İhtiyaç Duyar?

Takip klinikleri, erken doğan ya da fiziksel ya da gelişimsel sorunlar açısından risk oluşturan rahatsızlıklara sahip çocuklara yönelik özel kliniklerdir. Bebekler için periyodik randevular genellikle hastaneden taburcu olduktan sonra alınmaya başlanır. Bu klinik randevuları, çocuğun birincil bakım doktoruna yapılan düzenli ziyaretleri tamamlar. Kliniğin gelişimsel değerlendirmeleri, bir sağlık uzmanının normal muayenehane ziyaretinde yapabileceklerinin ötesine geçer.

Klinik personeli her ziyarette ilerlemeyi değerlendirmek, ortaya çıkmış olabilecek yeni durumlarla ilgilenmek, tıbbi ve toplum temelli hizmetlere ve programlara yönlendirmeler yapmak için sizinle ve bebeğinizle zaman geçirecektir. Randevular zaman alıyor olsa da genellikle bazı ailelerin gitmek istememesinin nedeni bu değildir. Bunun zor kısmı, bebeğinizin doğumunda çektiğiniz tüm sıkıntıları unutmak isterken, yeni bir sorunun ortaya çıkması ihtimaliyle yüzleşmektir. Ancak bu endişeleri bir kenara bırakın ve her randevuya gidin. Çoğu zaman, birçok güvence ve desteğin yanı sıra, programlar ve etkinlikler için değerli eğitim ve öneriler alacaksınız. Bazı güç algılanan öğrenme sorunları veya algısal kaygılar okul çağına kadar ortaya çıkmadığından, beslenme çantası hazırlayana kadar klinik ziyaretlerine devam etmek en iyisidir. Aslında en önemli ziyaretlerden biri, çocuk anaokuluna başlamadan önceki ziyaret olabilir.

Ailem Nasıl Etkilenir ve Bu Durumla Başa Çıkmak için Ne Yapabiliriz?

Hassas bir bebek olağanüstü bakım ve gözetimi gerektirir ve ebeveynler ve daha büyük yaştaki çocuklar dahil olmak üzere diğer aile üyelerinin ihtiyaçlarını karşılamak zorlu bir iş haline gelir. Daha büyük çocukları, olan bitenlere dair basit tasvirler, duygularınızın inişli çıkışlı olabileceğine dair net açıklamalar ve yardım etmek için ne yapabileceklerine dair tavsiyelerle en baştan sürece dahil edin.

Bebeğiniz hastanedeyken, daha büyük çocuklar kuvöze koymak üzere çizimler veya resimler göndererek ve küçük oyuncaklar veya giysiler seçerek sürece dahil olabilirler. Yenidoğan bebeğinizi destekleyen teknik ekipmanlar bunaltıcı olmayacak kadar azaldığında, sağlıklı olmaları koşuluyla kardeşlerini ziyaretine getirebilirsiniz. Bebeğe biraz dokunmak bile yardımcı olur.

Evde bebek bakımınıza ablalarını ve abilerini mutlaka dahil edin. Örneğin yeni emekleyen bir çocuk size bebek bezi getirerek veya giydirdiğiniz bebek bezini bağlayarak yardımcı olabilir. Daha büyük yaştaki çocuklarınızla, ne kadar kısa olursa olsun her gün baş başa biraz zaman geçirin. Daha büyük çocuklarınızı bir bakıcıya teslim etmek yerine, onlara kendiniz ilgi gösterin ve bebekle başka birinin ilgilenmesini sağlayın. Bebeği beslerken, daha büyük çocuklarınızın sizinle oturmaları ve meşgul olmaları için onlara bir sepet içinde ses çıkarmayan oyuncaklar verin.

Altını ıslatma, uyku sorunları ve sinir krizleri gibi davranış kötüleşmeleriyle karşılaşabilirsiniz; ancak büyük çocuğunuz tıpkı sizin gibi değişen koşullara uyum sağladığından bunlar normaldir. Onun bebeği fazla sevmesini de beklemeyin; onun bakış açısına göre, bu bebek pek eğlendirici değildir ve çok fazla soruna neden olmaktadır. Egzersiz yapmak ve dinlenmek için bir süreliğine çocuklarınızla ilgilenmesi için bir başkasından yardım alabilirsiniz. Yorgun ve sinirli olduğunuzda iyi ebeveynlik yapamazsınız. Enerjinizi korumak için evin biraz dağınık olmasını dert etmeyin (veya temizlemesi için birini tutun), yemekleri daha basit yöntemlerle yapın ve sosyal ve işle alakalı talepleri mümkün olduğunca sınırlayın. Tüm bu önlemler, evdeki herkes için hayatın daha sorunsuz ilerlemesine yardımcı olacaktır.

Bunalmış ve korkmuş hissetmeniz doğaldır. Prematüre bebek sahibi olma endişeleriyle başa çıkma hakkında daha fazlasını okuyun.

Sonraki Bebeğim Prematüre mi Olacak?

Bu durum ilk bebeğinizin neden erken doğduğuna bağlıdır. Erken doğum için, daha önce erken doğmuş bebeğinizin olması dışında bilinen bir risk faktörünüz yoksa çocuğunuzun doğum tarihinin öngörülen tarihe yakın olması olasılığı iyidir. Ancak, rahim düzensizlikleriniz veya diyabet ya da böbrek hastalığı gibi kronik bir sağlık sorununuz varsa, başka bir erken doğum yaşamanız çok olasıdır. Ayrıca 35 yaşından büyük kadınlarda erken doğum riski daha yüksektir.