ABÖS hakkında Kılavuz

Bebeği olan anne babaları endişelendiren ABÖS’ü duymuş olabilirsiniz. ABÖS, Ani Bebek Ölümü Sendromu’nun kısaltılmışıdır.Bir yaşından küçük, sağlıklı bir bebeğin beklenmedik ve nedeni açıklanamayan ölümü anlamına gelir. Bu duruma bazen “beşik ölümü” denir, çünkü ABÖS ile bağlantılı bebek ölümlerinin çoğu uykuda gerçekleşir.ABÖS görülme oranı oldukça düşüktür. Dünyada görülme sıklığı, toplumdan topluma farklılık göstermekle birlikte, 1000’de 0.5-4’tür. ABÖS’ün nedeni ya da nedenleri bilinmemektedir,ancak ABÖS riskini azaltmak için bebeğinize güvenli bir uyku ortamı yaratacak adımlar atabilirsiniz. ABÖS’ün ne olduğu, risk faktörlerinin neler olabileceği ve riski azaltmak için neler yapabileceğinizle ilgili daha fazlasını öğrenmek için, okumaya devam edin.

Ani Bebek Ölümü Sendromu Nedir?

ABÖS’ü Engellemek İçin İpuçları

ABÖS Risk Faktörleri ve Nedenleri

Ani Bebek Ölümü Sendromu Nedir?

ABÖS’ün tanımı, daha çok ne olmadığıyla ilgilidir: ABÖS, açıklanamayan ve beklenmedik bir durumdur ve genellikle bebek uyurken gerçekleşir.

ABÖS’ün ne kadar yaygın olduğunu merak ediyorsanız, istatistikler nadiren görüldüğünü göstermektedir. Türkiye’deki ABÖS oranlarına yönelik geniş epidemiyolojik veriler bulunmamakla birlikte, 2007-2012 yılları arasındaki tüm bebek ölümleri arasındaki oranı, yüzde 2 ila 4 olarak bulunmuştur.

Anne babalar doğal olarak ABÖS hakkında endişelenmekten ne zaman kurtulabiliriz diye sorabilir. Çoğu ABÖS ölümü doğumdan sonraki ilk birkaç ayda gerçekleşir. Bebekler ikinci ve dördüncü ayları arasında en savunmasız dönemlerindedirler. Bebeğiniz 1 yaşını geçtikten sonra ABÖS riskiönemli ölçüde azalır.

Güvenli Uyku ve ABÖSRiskini Azaltmakİçin İpuçları

ABÖSriskini nasıl azaltabileceğiniziöğrenmek önemlidir. Bebeğinizi güvende tutmak ve ABÖS risklerini azaltmak için, aşağıdaki önlemleri alın:

• Bebeğinizi uykuya sırt üstü yatırın.Hayatının ilk bir yılında buna her seferinde uyun ve onun bakımıyla ilgili olan herkese bunun, şekerleme ya da gece uykusu fark etmeksizin zorunlu olduğunu söyleyin.Bazı bebekler sırt üstü yatırılsalar da yüzüstü ya da yan dönebilirler. Uzmanlar her iki yöne de yardım olmadan kendi kendilerine dönebildiklerisürece onları öyle bırakmanın sorun olmadığını söylüyor.

• Beşiği çıplak bırakın.Şiltenin sert olduğundan ve kenarlarında hiçbir boşluk kalmaksızın beşiğe tam oturduğundan emin olun. Ped, minder, battaniye, yorgan, yastık gibi şeyler kullanmaktan kaçının. Sadece sıkı biçimde geçirilmiş çarşaf kullanın —gevşek yatak takımı kullanmayın. Beşiğe yumuşak ayıcıklar da dahil olmak üzere hiçbir oyuncak koymayın. Bu kabarık yüzeyler ve cisimler, bebeğinizin nefes almasını engelleyebilir.

• Bebeğinizi sert bir yüzeye alın.Bebeğiniz bazen araba koltuğu, puset ya da sling’de uyuyakalabilir. Onu en kısa sürede sert bir yüzeye alın. Bebeğinizi asla su yatağı ya da bir yastık üzerinde uyutmayın.

• Bebeğinizi aşırı sıcağa maruz bırakmayın.BÖS riskini artıracağı için, bebeğinizin sıcağa maruz kalmasından kaçının. Yatağa yatırdığınızda başının açık olduğundan, oda sıcaklığının sizin için uygun olduğundan emin olun —çok sıcak olmamalı. Bebeğinizi sizin giydiğinizden sadece bir kat daha fazla giydirin ve battaniye kullanmayın. Bunun yerine, giyilebilir battaniye ya da kapşonsuz ve çorapsız bir uyku tulumu giydirmeyi deneyin. Bebeğinizin kafası çok sıcak ve terliyse ya da göğsü çok sıcaksa, fazla sıcaklamış demektir.

• Bebeğinizi odanızda uyutun.Bu kşisel tercihlerinize bağlı olsa da, uzmanlar bebeğinizin kendi beşiğinde, odanızda sizinle birlikte uyumasını önermektedir. Mümkünse bunu bir yıla kadar deneyin ve bebek karyolası ya da beşiğini yatağınızdan yaklaşık bir kol uzaklığında tutun.

• Bebeğinizle uyumayın.ABÖS riskiniartırıracağı için bebeğinizle aynı yatakta uyumamanız önerilmektedir, çünkü uyurken kazayla bebeğinizin üstüne yuvarlanabilirsiniz ve bebeğiniz yatak takımına dolanma riski altında kalır.

• Bebeğinizi emzirin.Yapabiliyorsanız, bebeğinizi en az altı ay emzirin Araştırmalar, bunun ABÖS riskini önemli biçimde azaltabildiğini söylemektedir.

• Ten teması.Ten temasınınbirçok yararı vardır. Bunu emzirir ya da biberonla beslerken veya gün içinde herhangi bir zaman uygulayabilirsiniz. Babalar da bunu yapabilirler.

• ABÖS bebek monitörüne güvenmeyin.Uzmanlar ABÖS riskini azalttığı söylenen monitör ve diğer araçların kullanımını önermemektedir, çünkü bunların etkisiz oldukları bulunmuştur.

• Emzik verin.Şekerleme ve uyku zamanlarında emzik emmesi, ABÖSriskini azaltabilir. Ancak kayış ya da zincirli olanlar veya giysiye tutturulanları kullanmayın. Eğer emziriyorsanız, emzik vermeden önce bebeğiniz 3-4 haftalık olana ve emzirme rutininizin düzene girene kadar bekleyin. Uyurken emziği ağzından düşerse, tekrar geri vermeyin.

• Bebeğinizin bulunduğu ortamda sigara içmeyin.Bebeğinizin yanında sigara içmeyin. Arabanız ve evinizde de sigara içilmesine izin vermeyin. Bebeğinizi sigara içilen ortamlardan uzak tutun.

• Bebek yatağı ve eşyalarının güvenli olduğundan emin olun.Beşik, yatak, bebek arabası ve oyun alanı tüm güvenlik standartlarına uygun olmalıdır. Kırıksa kullanmayın, ödünç ya da ikinci el alıyorsanız güncel yönetmeliklere uygun olduğundan emin olun.

• Bebeğinizi emzirirken uyuyakalmayın.Bebeğinizi bir kanepe ya da yastıklarla desteklenmiş bir sandalyedense, tüm yastıklar ve yatak takımları kaldırılmış yatağınızda emzirmeniz daha iyidir. Emzirirken uyuyakalırsanız, uyanır uyanmaz bebeğinizi yatağına yatırın.

• Göbek üstü zamanı.Bebeğiniz uyanıkken, boyun ve sırt kaslarının güçlenmesine yardımcı olacağı için, ona bolca göbek üstüzamanı ayırın. Uyanık kaldığından emin olmak için, göbek üstü zamanında yanında olmanız gerektiğini unutmayın.

• Bunca bilgiyi aklınızda tutamayabilirsiniz, ama size yardımcı olabilecek bir sloganımız var. Bu sloganı hatırlayın yeter:

  Bebeğiniz her zaman

  • YALNIZ

  • SIRT ÜSTÜ

  • YATAĞINDA UYUMALI!

ABÖS Risk Faktörleri ve Nedenleri

ABÖS’ün nedenleri kesin olarak bilinmemektedir, ama anneyle ilgili, fiziksel ve genel etkenler riski arttıracağı gibi, bebeğin riske daha açık olmasına neden olan çevresel faktörler de bulunmaktadır.

Uyku Ortamı Faktörleri

ABÖS riskiniartıran uyku durumları şunları içerir:

• Yüzüstü ya da yan yatma pozisyonu.Yüzüstü ya da yan yatırılan bebekler, sırt üstü yatırılanlara oranla nefes almakta daha fazla zorlanırlar.

• Yumuşak bir yüzeyde uyumak.Yumuşak bir yorgan, şilte ya da su yatağında uyumak, bebeğin nefes yollarını tıkayabilir.

• Aynı yatakta uyumak.Bebeğin nefes yollarının tıkanması olasılığı yüzünden, ebeveynler, kardeşler ya da evcil hayvanlarla uyumak, ABÖS riskini artırır.

• Aşırı sıcak.Uyku ortamının çok sıcak olması, ABÖS riskini artırır.

Anneyle İlgili Risk Faktörleri

Doğumdan bile önce, anneler istemeden de olsa bebeklerin ABÖS riskini artırabilirler. Anneyle ilgili risk faktörleri şunlardır:

• Anne 20 yaşından küçükse...

• Sigara içiyorsa...

• Uyuşturucu ya da alkol kullanıyorsa...

• Doğum öncesi bakımla ilgili yeterli bilgiye sahip değilse...

• İşte bu nedenlerle doğum öncesi doktor kontrollerini planlamak ve tüm kontrollere gitmek önemlidir.

Fiziksel Faktörler

• Beyin kusurları.Bazı bebeklerde beynin solunum ve uyanma bölümü düzgün çalışacak kadar gelişmemiştir, bu da onları ABÖS riskine daha açık hale getirir.

• Düşük doğum kilosu.Prematüre, ikiz ya da diğer çoklu bebekler, solunumları ve kalp atış hızları üzerinde tümüyle kontrol sahibi olmayabilirler, bu da onları potansiyel olarak daha savunmasız yapabilir.

• Solunum yolu enfeksiyonu.Kısa süre önce geçirilen soğuk algınlığı bebeklerin solunum sorunlarını ve bu da riski artırabilir.

Genel Risk Faktörleri

Ani Bebek ÖlümSendromu’nun kesin nedenibilinmemekle birlikte, bu faktörler genel olarak riski artırabilir:

• Cinsiyet.Erkek bebeklerde biraz daha sık görülür.

• Yaş.Bebeklerin en savunmasız olduğu zaman ikinci ve dördüncü aylarıdır, yine de 12 aya kadar bebekler risk altında kabul edilir.

• Irk.Beyaz olmayan bebekler daha fazla risk altındadır.

• Aile geçmişi.ABÖS’ten ölen kardeşleri ya da kuzenleri olan bebekler daha yüksek riske sahiptir.

• Tütün dumanı.Sigara içenlerle yaşayan bebeklerde risk daha yüksektir.

• Prematüre doğum ya da düşük doğum kilosu.Erken doğmuş olmak ve/ya normalin altında kiloyla doğmak riski arttırabilir.

ABÖS tüm ebeveynlerin endişelendiği bir risktir. ABÖS’ün çok nadir görüldüğünü ve bebeğinizin bir yaşına kadar sözü edilen önlemleri aldığınız sürece riski daha da azaltabileceğinizi aklınızdan çıkarmayın.